दोस्रो लहरको कारोनाले प्यूठानको जनजीवन पनि प्रभावित बनाइरहेको छ । लकडाउन भएको महिना दिन पुग्न लागिसक्यो । नागरिकहरु घरमै बसेर यस विरुद्धको लडाईमा सरकारलाई साथ दिइरहेका छन् । कोरोना नियन्त्रणमा सवैभन्दा प्रमुख भूमिका निर्वाह गरिरहेका छन्, गाउँ गाउँमा भएका स्थानीय सरकारले ।
स्थानीय सरकार विपतमा जहिल्यै जनताका सारथी बनेर उभिने गरेका छन् । जनतासँग सवैभन्दा नजिकको सरकार भएका कारणले पनि होला उनीहरुप्रति जनताको पहिलो भरोसा छ । मुलुकमा तीन तह स्थानीय, प्रदेश र संघीय सरकार छन् । यी तीन तहका सरकारहरुमध्येकै भरोसाको सरकारका रुपमा स्थानीय सरकार भएको नागरिकहरु सुनाउँछन् ।
प्यूठानमा नौ स्थानीय तहमध्ये माडी र ऐरावती क्षेत्रमा चार स्थानीय तह छन् । स्वर्गद्धारी नगरपालिका, माण्डवी गाउँपालिका, ऐरावती गाउँपालिका र सरुमारानी गाउँपालिका प्यूठानको निर्वाचन क्षेत्र नम्वर १ (क) मा पर्दछन् । यी स्थानीय तहले जनताको जनजीविका र महामारीको बेला जनताको जीवनरक्षामा लागि परेका छन् । के गर्दैछन् माडी क्षेत्रका स्थानीय सरकार ? प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत र स्वास्थ्य शाखा प्रमुखहरुसँग आजको पोष्ट सहकर्मी प्यार अलि खाँनले गरेको कुराकानीको सारसंक्षप :
माण्डवी गाउँपालिका, जस्पुर प्यूठान
शिसिर रिजाल, प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत
गाउँ गाउँमा कोभिड फैलिसकेको छ । त्यसैलाई मध्यनजर गरेर अहिले हामी समुदायस्तरमा कोरोना परिक्षणलाई पहिलो प्राथमिकतामा राखेर परिक्षणको दायरालाई फराकिलो बनाइरहेका छौँ । गाउँपालिकाले १५ बेड क्षमताको कोभिड अस्पताल संचालन गरेको छ । गाउँबासीहरुको बाहिर भन्दा गाउँमै सेवा पाउन पाए हुन्थ्यो भन्ने उहाँहरुको चाहनालाई मध्यनजर गर्दैै हामी अस्पताल संचालनमा ल्याएका हौँ । स्वास्थ्यकर्मीहरु अस्पतालमा नियमित खटिरहनुभएको छ ।
कोभिड अस्पतालमा आज (जेठ ११) को दिनसम्म ५ जना विरामीहरु उपचाररत हुनुहुन्छ । जनताहरु जिल्लामा भन्दा गाउँमै बसेर उपचार चाहिरहनु भएको छ । अक्सिजन आपूर्तिमा हामीलाई सवैभन्दा बढी समस्या देखापरेको छ । उदयपुरकोटमा १९ जनामा कोरोना परिक्षण गर्दा १४ जनामा पोजेटिभ देखियो । तीन जनालाई अक्सिजन लगाउनुपर्ने अवस्था छ । तर, अक्सिजन जुटाउनै हम्मेहम्मे भइरहेको छ । हामी यसलाई हरसंभव प्रयास गरिरहेका छौ । अहिलेसम्म २ सय ५० जना सक्रिय संक्रमितहरु गाउँपालिकामा हुनुहुन्छ । गाउँपालिकाले २ सय वटा एन्टिजिन किट खरिद गरेर परिक्षण गराएको छ । जिल्लाबाट अहिलेसम्म २ सय ६० वटा किट प्राप्त भएको हो ।
केही दिनसम्म पुग्ने अवस्था छ । अहिलेसम्म ४ सय २५ जनाको चेकजाँच गरिसकेका छौँ । निको हुने क्रम पनि बढ्दो छ । १४ दिन काटेका व्यक्तिहरुलाई निको भएको भनेर घर फर्काउने गरेका छौ । अहिलेसम्म ५ जनाको मृत्यु भएको छ । चार जना गाउँपालिकामा र एक जना बाहिर मृत्यु भएको हो । अव मुख्य चुनौती भनेकै अक्सिजन व्यवस्थापनको हो । संक्रमितको सम्पर्कमा रहनुभएका व्यक्तिहरुलाई परिक्षणको दायरा फराकिलो बनाउनुपर्ने छ ।
विरामीहरुलाई लक्षण अनुसार औषधी पनि दिँदै आएका छौ । गाउँपालिका अध्यक्षको गाडीलाई हामी कोरोनाको काममै प्रयोग गरेका छौँ । गाउँ कार्यपालिकाको निर्णय अनुसार एम्बुलेन्स खरिद प्रक्रिया पनि अन्तिम चरणमा छ । अध्यक्ष ज्यू, जनताको काममा खटिँदा आफैँ सक्रमित हुनुभएको छ । गाउँपालिकाका सवै कर्मचारीहरु जनताकै सेवामा खटिरहेका छौँ । सँधै विहान १० बजे नियमित स्वास्थ्यसँग सम्वन्धित रहेर बैठक बस्छौ र कार्ययोजना बनाएर लाग्छौँ ।
ऐरावती गाउँपालिका, बरौला प्यूठान
हिरालाल भण्डारी, प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत
गाउँपालिकास्तरीय ५ बेड क्षमताको डाक्टर सहितको सेवा प्रदान गरेका छौ । अक्सिजन सिलिण्डर अहिलेसम्म पर्याप्त नै छन् । त्यति ठूलो समस्या झेल्नु परेको छैन् । निःशुल्क परिक्षण र औषधी वितरणलाई विशेष ख्याल गरेका छौ । पिसिआर परिक्षण पनि निरन्तर भइरहेको छ । अहिलेसम्मको स्थिती हेर्दा कोरोना साम्य हुँदै गएको हामीलाई अनूभुति भइरहेको छ । पहिलेको तुलनामा कोरोना धेरै नियन्त्रणमा छ ।
गाउँपालिकामा अहिलेसम्म १९ जना संक्रिय संक्रमितका विरामीहरु हुनुहुन्छ । कोभिड अस्पतालमा १ जना विरामीको मात्र उपचार चलिरहेको छ । ९३ जना विरामीहरु अस्पतालमा हुनुहुन्थ्यो । ती मध्ये ४ जनाको मृत्यु भयो । समुदाय स्तरमा पहिले अलिे बढी थियो तर अहिले नियन्त्रणतर्फ गइरहेको छ । हप्ताको सोमवार र विहिवार पिसिआर परिक्षण गर्छौ ।
एन्टिजिन किटको परिक्षण दिनहुँ भइरहेको छ । लामीदमार, नेपाने जस्ता दुर्गम क्षेत्रमा गएर पनि हामी परिक्षण गरिरहेका छौँ । गाउँपालिकाले पनि एन्टिजिन किट खरिद गरेर परिक्षणको काम गरिरहेको छ । गाउँपालिकामा कोरोना संक्रमितहरुको संख्या घट्दोक्रममा छ । धुवाङ स्वास्थ्यचौकी र पुरनठाँटी स्वास्थ्यचौकीमा ल्याव सेवा संचालनमा छ ।
सरुमारानी गाउँपालिका, बडडाँडा प्यूठान
चिन्तामणी रेग्मी, प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत
अहिलेसम्म स्थानीय कोभीड संकट व्यवस्थापन केन्द्रको ५ पटक बैठक बस्यो । अत्यावश्यक स्वास्थ सामाग्री व्यवस्थापन गरेका छौँ । अक्सिजन सिलिन्डर ठुलो १६ थान सानो ५ थान गाउँपालिकाका ६ वटै स्वास्थ सस्थाहरुमा अत्यावश्यक औषधिको व्यवस्थापन छ । गाउँपालिका आफैँले एन्टिजिन किट खरिद गरेर परिक्षण गरेको छ । तीन वटै स्वास्थचौकीबाट नियमित तथा समुदायको मागको आधारमा बस्तीमा पुगेर कोरोना परिक्षणको व्यवस्था मिलाएका छौँ ।
कोभिड पोजिटिभ भएका बिरामी राख्नका लागि गाउँपालिकाको सभाहलमा १५ बेड क्षमताको कोभीड अस्पताल संचालनमा छ । यहाँ २ जना स्टाफ नर्स सहित आवश्यकता अनुसार स्वास्थकर्मी र अन्य कर्मचारी परिचालित हुनुहुन्छ । कोभीडका बिरामीलाई लक्षित गरि गाउँपालिकाको गाडीलाई एम्बुलेन्सको रुपमा भर्खरै प्रयोग गरिएको छ । कोभीडका गम्भीर खालका बिरामीहरुलाई पालिकाको कोभीड अस्पताल र जिल्ला आईसोलेसन केन्द्रसम्म पुर्याउनु पर्ने भएमा निःशुल्क एम्बुलेन्स सेवा पनि प्रदान गरिन्छ ।
पालिकास्तरिय आईसोलेसन सेन्टरमा रहेका बिरामी हरुका लागि निशुल्क उपचार सहित निशुल्क खाने बस्नको व्यवस्था पनि गाउँपालिकाले गरेको छ । गाउँपालिकाका ३ वटै स्वास्थ चौकीबाट नियमित ल्याब सेवा संचालनमा छ ।
स्वर्गद्धारी नगरपालिका भिंगृ प्यूठान
दल बहादुर केसी, स्वास्थ्य संयोजक
२१ बेड क्षमताको कोभिड १९ अस्थायी अस्पताल भिंगृमा संचालन गरेका छौँ । वैशाख १९ गतेदेखि यो अस्पताल संचालनमा आएको हो । । स्वास्थ्यको टोली निरन्तर खटिरहेको छ । शंकास्पद व्यक्तिहरुको पनि त्यही जाँच र उपचार भइरहेको छ । जेठ १० गतेसम्म २ सय ७ जना संक्रिय संक्रमित छन् । धेरैजसो होम आइशोलेसनमा बस्नुभएको छ । कोभिड अस्पतालमै १ जनाको मृत्यु भएको छ । गतवर्षको पहिलो कोरोना सहित अहिलेसम्म १० जना नगरबासीको मृत्यु भयो ।
आजको दिनसम्म ८ जा संक्रमित व्यक्तिहरु उपचाररत हुनुहुन्छ । अस्पतालमा भर्ना भएर ३० जना कोरोना जितेर घर जानुभएको छ । ठूलो सानो गरेर २० वटा अक्सिजन सिलिण्डरहरु हामीसँग छन् । यसलाई रिफिल गरेर चलाइरहेका छौँ । वडा स्तरमा पनि ३ सदस्यीय वडास्तरीय सिसिएमसी समिति गठन गरिएको छ । समस्या भएमा गाउँमै घरमै पुगेर परिक्षण गर्छौ । एन्जिजिन किट प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र र कोभिड अस्पतालमा मात्र उपलव्ध गराएका छौँ । आवश्यकताको आधारमा गाउँमा पठाउँछौ ।
वडास्तरको समितिलाई थप संक्रिय बनाउने योजनामा छौँ । किटको खरिद गरेर परिक्षणको दायरा फराकिलो बनाउने सोँचमा छौँ । समाजमा फैलिएका भ्रमहरुलाई पनि चिर्नु आवश्यक छ । शंका लागेमा समयमै स्वास्थ्य संस्थामा पुगेर परिक्षण गराउनुस् भनेर सचेतना बाढ्नुपर्ने छ । हामी त्यही योजनामा छौ ।
स्थानीय सरकार विपतमा जहिल्यै जनताका सारथी बनेर उभिने गरेका छन् । जनतासँग सवैभन्दा नजिकको सरकार भएका कारणले पनि होला उनीहरुप्रति जनताको पहिलो भरोसा छ । मुलुकमा तीन तह स्थानीय, प्रदेश र संघीय सरकार छन् । यी तीन तहका सरकारहरुमध्येकै भरोसाको सरकारका रुपमा स्थानीय सरकार भएको नागरिकहरु सुनाउँछन् ।
